شاخص های مهم نظام سلامت ایران در سال 92

این شاخصها از متن برنامه دکتر حسن قاضی زاده هاشمی وزیر پیشنهادی بهداشت و درمان دولت یازدهم به مجلس استخراج گردیده است:

 

بخش اول) سیمای سلامت

وضعیت بهداشت و درمان  کشور در سیر تحول خود در دهه های مختلف به ویژه پس از انقلاب اسلامی شاهد دستاوردهای مهم در کنترل بیماری های واگیردار، ارتقاء بهداشت مادر و کودک، افزایش دسترسی به خدمات و بهبود تغذیه جامعه و در نتیجه افزایش شاخص های سلامت شده است که برخی از شاخص های آن در جدول 1 آمده است.

جدول 1 : وضعیت شاخص های مهم سلامت
شاخص	میزان	سال بررسی/ منبع
امید به زندگی	(1/73 زنان و 71 مردان)	1387
میزان مرگ زیر یک سال	20.32 در هزار تولد زنده	IrMIDHS- 2010
میزان مرگ زیر 5 سال	22.52 در هزار تولد زنده	IrMIDHS- 2010
میزان مرگ مادران	21 در یکصد هزار تولد زنده	1390
میزان مصدومیت	8/10 در هزار نفر	سیمای سلامت - 1388
میزان مرگ ناشی از حوادث	3/9 در یکصد هزار نفر	سیمای سلامت - 1388
بیماری دیابت	درصد افراد با قند خون بالا(بالا یا مساوی 126 : 10%  (1386) درصد افراد با کلسترول بالا (بالا یا مساوی 200 : 33% (1386)	گزارش نظام مراقبت غیرواگیر 1388
مرگ ناشی از دیابت و CVD	385 در 1000 نفر	گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد سال 2013
سرطان ها	160 در یکصد هزار نفر	سیمای سلامت - 1388
درصد افراد چاق (شاخص توده بدنی بالای 30)	2/15%	سیمای سلامت - 1388
درصد اضافه وزن (شاخص توده بدنی 25 به بالا و زیر 30)	29%	سیمای سلامت - 1388
درصد افراد با فشارخون بالا	16% (فشار دیاستولیک مساوی و بالای 90 و/ یا فشار سیستولیک مساوی و بالای 140	سیمای سلامت - 1388
کم تحرکی	39%	سیمای سلامت - 1388
مصرف سیگار	مردان 3/20 و زنان 1%	سیمای سلامت - 1388
مصرف میوه و سبزی تازه	88% درصد افراد کمتر از پنج واحد میوه و سبزی در روز مصرف می کنند	سیمای سلامت - 1388
خانوارهای دچار نا امنی متوسط و شدید غذایی	20% (کمتر از 80 درصد انرژی و پروتئین توصیه شده در روز دریافت می کنند)	بررسی مصرف غذای کشور- 1382
کودکان زیر 5 سال مبتلا به کم وزنی	8/4%	IrMIDHS- 2010
کودکان زیر 5 سال مبتلا به کوتاه قدی	83/6%	IrMIDHS- 2010
کودکان زیر 5 سال مبتلا به لاغری	4%	IrMIDHS- 2010
مصرف مواد مخدر	2000000 نفر معتاد	گزارش ستاد مبارزه با مواد مخدر
آسیب های اجتماعی	حدود 2 تا 6 میلیون نفر بازمانده از تحصیل، رشد طلاق دو برابر در مقابل یک و نیم  برابر شدن رشد ازدواج در طول یک دهه، جرائم روند افزایشی داشته اند	گزارش آسیب های اجتماعی – انجمن جامعه شناسی
اختلالات روانی	23.6% میانگین اختلالات روانی در کشور  سال 1389 و 39.5% در تهران  در سال 1390	پیمایش ملی سلامت روان-1389
سهم اعتبارات سلامت کشور	9/5 از تولید ناخالص ملی  (GDP)
سهم هزینه سلامت از جیب مردم	54%	قانون جدید سال 91
رشد اعتبارات بخش نسبت به سال 91	26%	قانون بودجه سال 92
رشد اعتبارات ردیف های بیمه درمان	20%	قانون بودجه سال 92
ضریب اشغال تخت	69%	گزارش دبیرخانه هیأت امناء دانشگاه های علوم پزشکی کشور
نرخ تورم در کشور	1/31%	گزارش بانک مرکزی
مطالبات دانشگاه ها از سازمان های بیمه گر تا خردادماه 1392	16000میلیارد ریال	گزارش دبیرخانه هیات امناء دانشگاه های علوم پزشکی کشور تعدا دانشجویان به تفکیک رشته: گزارش دبیرخانه هیات امناء دانشگاه های علوم پزشکی کشور پزشکی 38.220 دندانپزشکی 7.436 داروسازی 5.937 پیراپزشکی 23.118 پرستاری و مامایی 22.875 بهداشت 23.669 جمع کل دانشجویان 121.371 هیات علمی آموزشی 12.017 گزارش دبیرخانه هیات امناء دانشگاه های علوم پزشکی کشور کارکنان غیر هیات علمی 16.946 هیات علمی پژوهشی 214 کارکنان پژوهشی غیرهیات علمی 978 کارکنان بهداشت و درمان 297.837 کل نیروی انسانی شاغل در حوزه بهداشت درمان و آموزش پزشکی 327.993 واحد بهداشتی درمانی دولتی در کشور: گزارش دبیرخانه هیات امناء دانشگاه های علوم پزشکی کشور خانه بهداشت فعال 18.270 مرکز بهداشتی روستایی 2.548 پایگاه بهداشتی 2.887 مرکز بهداشتی درمانی شهری 2.196 مرکز شبانه روزی 591 شبکه شهرستان 417 مرکز بهداشت استان 34 پایگاه اورژانس 1.866 جمعیت کل کشور 75.6 میلیون نفر سال 2012- 4/84 میلیون نفر پیش بینی سال 2030 گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد سال 2013 جمعیت شهری 2/69 درصد جمعیت روستایی 8/31 درصد نرخ رشد جمعیت 3/1 درصد در سال 2000 گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد سال 2013 نرخ باروری کلی 6/1 بچه به ازای هر زن 15 تا 49 سال گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد سال 2013 سن متوسط جمعیت 1/27 سال در سال 2012 و 20 در سال 2000 گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد سال 2013 میزان سرباری در یک صد نفر جمعیت 15-64 ساله و بالاتر 7/38 گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد سال 2013 با این حال چالش­های عمده ای نیز وجود دارد که از آن جمله می توان به نابرابری در دسترسی به خدمات، تأمین مالی، نابرابری در پاسخگویی به انتظارات غیرپزشکی مردم و مغفول ماندن مؤلفه های اجتماعی مؤثر بر سلامت (اشتغال، امنیت شغلی، امنیت غذایی، آب سالم، مسکن سالم،سواد، رفاه، تکامل دوران کودکی) اشاره کرد. از جمله علل ریشه ای این چالش­ها می توان از یکپارچه نبودن نظام سلامت، به هدر رفتن منابع مالی، منابع انسانی نامتناسب، اشکالات ساختاری موجود در نهادهای تصمیم گیری و اجرایی، ضعف توان مدیریت و راهبری، تضاد منافع ناشی از حضور همزمان کارکنان در جایگاه های ارائه خدمت و مدیریت و نقص چشم­گیر همکاری بین بخش­های توسعه نام برد (جدول 2).  جدول 2:  چالش های مهم نظام سلامت ایران کارکرد تولیت:       تعدد و ناهماهنگی مراکز سیاست گذاری و تصمیم سازی       ناکارآمدی ساختار کلان بخش سلامت نسبت به چالش های پیش رو       نبود نظام نامه مدون برای فرایند ها، روال ها و استانداردهای سیاست سازی و برنامه نویسی        کمبود نیروی انسانی با دانش و تجربه لازم در سیاست سازی، برنامه نویسی و همچنین پایش و ارزشیابی       جدی گرفته نشدن امر پایش و گزارش گیری دوره ای و قابل دفاع از پیشرفت برنامه ها توسط سیاست گذاران       ضعف دانش، فرهنگ و مهارت های لازم در تدوین و مدیریت پروژه در ستاد و واحد های تابعه       کمبود راهنماهای طبابت بالینی       ناتوانی در جذب و نگهداری نیروهای کارا، ضعف مفرط نظام اطلاعاتی، نبود مرکزی برای تفکر و تحلیل عملکرد برنامه ها، ضابطه مند نبودن انتصاب مدیران، جدی   نبودن آموزش حین خدمت و بازآموزی کارکرد ارائه خدمات:       وجود ساختارهای متفاوت و ناهماهنگ ارائه خدمات سلامت       توجه ناکافی به مراقبت های اولیه سلامت در برابر خدمات بیمارستانی       بسته‌های متفاوت خدمات سلامت در تأمین کنندگان مالی گوناگون که خدمات پیشگیری در بسته خدمات را تحت تأثیر قرار می­دهد.       تمایل مردم، برنامه‌ریزان ، سیاستگزاران و ارائه کنندگان خدمات بر بسط و توسعه خدمات تخصصی و پیچیده       فرسودگی تسهیلات فیزیکی: بیمارستان های بالای 50 سال و خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی بالای 30 سال       فرسودگی تجهیزات پزشکی و نبود ساز و کار منظم برای نگهداری و جایگزینی       مشخص نبودن محدوده جغرافیایی و پوشش جمعیتی واحدهای ارائه خدمات شهری