خطرات پرتوهای فرابنفش بر سلامتی انسان؟

پرتوهای ماوراءبنفش یا از طریق ایجاد گرما و یا از طریق ایجاد واکنشهای فتوشیمیایی بر بدن انسان اثر می گذارند. اغلب اثرات بیولوژیکی پرتوهای ماوراءبنفش نتیجه واکنشهای فتوشیمیایی هستند. این واکنشها زمانی روی می دهد که یک بسته نوری، اثری کافی برای تبدیل یا تغییر یک مولکول به یک مولکول دیگر را داشته باشد. از جمله نتایج این واکنشها در انسان ، ایجاد ویتامین Dبا جذب پرتو ماوراءبنفش در پوست بدن است.

هنگام انجام جوشکاری یک سری از پرتوها، از جمله پرتو ماوراءبنفش و مادون قرمز در محل جوشکاری ایجاد و برای بدن انسان خطراتی را به دنبال دارد.. . . . . .

اثرات پرتوهای ماوراء بنفش بر سلامتی انسان:

پرتو ماوراءبنفش از یک سو برای بدن انسان لازم است و کمبود آن باعث کمبود ویتامین Dدر بدن و ایجاد بیماری نرمی استخوان می شود و از سوی دیگر چنانچه مقدار پرتو دریافتی توسط انسان کنترل نشود، می تواند اثرات منفی بر انسان داشته باشد.

اثرات پرتوهای ماوراءبنفش دو دسته هستند :یک دسته اثرات قطعی است یعنی در اثر جذب این پرتوها در بدن، به مقدار معین ، قطعاً ظاهر میشود. دسته دیگر اثرات احتمالی است یعنی با جذب پرتو ماوراءبنفش در بدن احتمال وقوع آنها افزایش می یابد. مثلاً چنانچه به میزان معینی پرتو ماوراءبنفش توسط پوست انسان جذب شود،حالت آفتاب سوختگی و التهاب پوست حتماً ظاهر  می شود ؛ لیکن جذب این پرتو لزوماً به ابتلا به سرطان پوست منجر نمی گردد،بلکه احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهد.

از آنجا که پرتو ماوراءبنفش به میزان کمی در بدن انسان نفوذ می کند و بیشتر در پوست و چشم جذب می شود، اثرات بیولوژیکی آن بر انسان به اثرات آن بر پوست و چشم محدود می گردد. میزان نفوذ این پرتوها در پوست حدود0/1-1mmاست.

اثرات بیولوژیکی اشعه ماوراءبنفش بر چشم	اثرات بیولوژیکی اشعه ماوراءبنفش برپوست
ایجاد ورم ملتحمه	آفتاب سوختگی ، تیره شدن رنگ پوست
ایجاد سوختگی شبکیه	ایجاد واکنشهای حساسیت نور
ایجاد آب مروارید	ایجاد شیارهای عمیق در پوست و افزایش احتمال ابتلا به سرطان پوست

اثرات پرتوهای ماوراءبنفش بر چشم و پوست در طول موجهای مختلف یکسان نیست. در بعضی طول موجها پرتو باعث سرخ شدن پوست می شود اما با جذب بعضی از طول موجهای این پرتو توسط پوست کمتر سرخ شدن و سوختن پوست را داریم و باید تعداد اشعه (پرتو) زیادتر باشد تا بتواند در بدن ایجاد سرخی و سوختگی کند. به حالت سرخ شدن و التهاب پوست اصطلاحاً اریتما می گویند.

با جذب پرتو در پوست ، در دراز مدت پوست ضخیم شده شیارهای عمیق در آن ایجاد می شود. به همین دلیل در پوست افرادی که سالهای متمادی زیر آفتاب کار کرده اند، شیارهای عمیق دیده می شود. به علاوه قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض این پرتو احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش میدهد. این امر در کارگرانی که زیر آفتاب کار کرده اند دیده شده است ، لیکن آماری که افزایش ابتلا با پرتو ماوراءبنفش در محیطهای بسته را نشان دهد ، به دست نیامده است.

باید توجه نمود که حساسیت پوست افراد نسبت به پرتو متفاوت است. کسانی که رنگ پوست آنها روشنتر است حساسیت بیشتری نسبت به پرتو ماوراءبنفش نشان می دهند. به علاوه برخی از مواد شیمیایی و برخی داروها نیز حساسیت افراد نسبت به این پرتو را افزایش می دهند . افرادی که نسبت به نور حساسیت دارند نباید با این پرتو کار کنند.

اثرات پرتو uv(ماوراء بنفش) بر چشم ممکن است بلافاصله بعد از پرتو گیری ظاهر نشود و بعد از یک یا چند ساعت بروز کند . اثرات این پرتوها معمولاً بعد از یک یا چند روز از بین می رود ومشکل دائمی ایجاد نمی کند.

حفاظت در برابر پرتوهای ماوراءبنفش :

در نظر گرفتن  نکات زیر به منظور حفاظت در برابر پرتوهای ماوراء بنفش بسیار مهم است.

-    انواع شیشه ، پرتوهای ماوراء بنفش با طول موجهای کمتر از 300نانومتر را به خوبی جذب می کند . لذا به منظور حذف پرتوهای در محل کار افراد ، می توان از حفاظهای شیشه ای مناسب استفاده کرد.

-       اغلب اجسامی که در برابر نور مرئی کدر هستند ، مانع عبور پرتوهای ماوراءبنفش می شوند، لذا می توان از آنها به عنوان حفاظ برای انواع پرتوهای ماوراء بنفش استفاده کرد.

-         در مواردی که شدت پرتوها زیاد است (مثل زمان انجام جوشکاری) استفاده از عینک مخصوص ضروری است.

-         استفاده از لباسهای آستین بلند و کاملاً پوشیده برای کار با پرتوهای ماوراء بنفش توصیه شده است.

-         حدود مجاز پرتوهای ماوراء بنفش که در استانداردهای بین المللی ذکر شده ، رعایت شود.

منبع:

کتاب حفاظت در برابر اشعه (کتاب1)